با توجه به اینکه به موجب بند (الف) ماده (219) آیین نامه اجرایی ماده (219) قانون مالیات های مستقیم مصوب تیرماه 1394 و اصلاحات و الحاقات بعدی آن، سازمان امور مالیاتی کشور می بایست بر اساس معیارها و شاخص های تعیین شده اظهار نامه های مالیاتی را برای حسابرسی انتخاب و چنانچه حسب اطلاعات اقتصادی کسب شده در رابطه با مودیان، تعیین درآمد مشمول مالیات و مالیات امکان پذیر باشد، نسبت به حسابرسی سیستمی اظهارنامه اقدام و گزارش و برگ تشخیص مربوطه را بصورت سیستمی صادر نماید؛ فلذا به منظور اتخاذ رویه واحد و رفع ابهامات موجود در رسیدگی مجدد در اجرای ماده (238) قانون مالیات های مستقیم و همچنین رسیدگی در مراحل دادرسی مالیاتی موضوع ق.م.م نسبت به موارد اعتراضی مودی در خصوص اوراق تشخیص مالیات ناشی از حسابرسی سیستمی مقرر می دارد:
مطالعه پیش نویس از سایت مالیات
1- چنانچه مودی نسبت به اقلام درآمدی مبنای صدور برگ تشخیص مالیات معترض باشد به شرح ذیل مورد رسیدگی مجدد قرار گیرد:
1-1- در حالتی که درآمد/ فروش محاسبه شده در گزارش رسیدگی سیستمی با درآمد/ فروش ابرازی مودی در اظهارنامه مالیاتی تسلیمی مطابقت داشته لیکن مودی ادعا می کند تمام یا برخی از درآمدهای مذکور معاف از پرداخت مالیات و یا مشمول مالیات با نرخ صفر و یا از جمله درآمدهایی است که مالیات آن با نرخ مقطوع محاسبه و یا درآمدهای غیر مشمول مالیات (مانند سود سهام، سود افزایش ارزش سرمایه گذاری، تجدید ارزیابی دارایی های ثابت) می باشد، در این حالت مسئول/مسئولان مربوط در اجرای ماده (238) قانون مذکور و یا هیات های حل مالیاتی حسب مقررات مربوط از جمله ماده (229) قانون فوق با اخذ دفاتر یا اسناد یا مدارک مربوطه، حسب مورد نسبت به موضوع اعتراض رسیدگی و در صورت احراز واقعیت امر با رعایت مقررات مربوط به نحوه اعمال معافیت ها و نرخ صفر مالیاتی و مقررات مربوط به درآمدهای با نرخ مالیاتی مقطوع از جمله مواد (59)، (143)، (105)، (106) و انطباق هزینه های مربوط به این درآمدها با مفاد تبصره (2) ماده (147) قانون اقدام مقتضی به عمل آورند.
1-2- در حالتی که درآمد فروش محاسبه شده در گزارش رسیدگی سیستمی از درآمد/ فروش ابرازی مودی در اظهارنامه تسلیمی بیشتر باشد و مودی نسبت به مبالغ اضافه شده به درآمد فروش معترض باشد، در این موارد مسئول/ مسئولان مربوط در اجرای ماده (238) قانون مورد نظر و هیات های حل اختلاف مالیاتی حسب مقررات مربوط از جمله ماده (229) قانون موصوف با اخذ دفاتر یا اسناد یا مدارک مربوطه و با رعایت مفاد بند (1) و بند ( 2-2 ) ماده 44 آیین نامه اجرایی ماده (219) قانون و دستورالعمل مربوطه و در مواردی که مبنای محاسبه درآمد فروش اطلاعات تراکنش های بانکی مودی بوده است با رعایت بخشنامه های صادره در این خصوص بالاخص دستورالعمل نحوه بررسی و رسیدگی به اطلاعات پولی و مالی واصله از جمله تراکنش های بانکی به شماره 200/99/16 مورخ 1399/1/31نسبت به موارد اعتراضی مودی رسیدگی و پس از احراز واقعیت امر حسب مورد نسبت به رد، تعدیل یا تایید مبانی محاسبه درآمد فروش اقدام نمایند.
تذکر1: در بررسی اعتراض مودی نسبت به درآمد / فروش محاسبه شده در حسابرسی سیستمی، مشاهده فرم قواعد و محاسبات رسیدگی سیستمی اطلاعات واصله از جمله اطلاعات بارگذاری شده در سامانه های مالیاتی شامل سامانه مودیان سامانه مواد 169 و 169 مکرر، سامانه ستاره سامانه مجد (مربوط به اطلاعات حسابهای بانکی) و سایر سامانه ها از قبیل سامانه جامع تجارت ایران و سامانه ثبت الکترونیکی معاملات نفتی (ثامن) و بارنامه ها و ... مورد بررسی و بازنگری قرار گیرد.
تذکر2: در اجرای این بند چنانچه رسیدگی مراجع مذکور منجر به درآمد/ فروش بیشتر از مبلغ محاسبه شده در گزارش رسیدگی سیستمی مستند به اسناد و مدارک مثبته گردد، صرفاً تا میزان فروش/ درآمد محاسبه شده ناشی از حسابرسی سیستمی حق اظهار نظر دارند و نسبت به مازاد درآمد مازاد حسب مقررات مواد (156) و (227) قانون مالیات های مستقیم می بایست نسبت به صدور برگ تشخیص مالیات متمم اقدام نمود.
تذکر3: در اجرای بندهای (1-1) و (1-2) فوق چنانچه احراز شود محاسبه درآمد/ فروش در گزارش رسیدگی سیستمی ناشی از اشتباه محاسبه می باشد مسئول/مسئولین مربوط وفق مقررات ماده (30) آیین نامه اجرایی ماده (219) قانون حسب مورد اقدام می نماید. در این خصوص معاونت فناوری های مالیاتی با همکاری دفتر حسابرسی سیستمی و مدیریت ریسک باید امکان صدور برگ تشخیص اصلاحی بصورت سیستمی را برای مسئولین ذیربط فراهم آورد.
1- چنانچه مودی نسبت به بهای تمام شده کالا و خدمات فروش رفته مرتبط با درآمد/فروش محاسبه شده در گزارش رسیدگی سیستمی اعم از ابرازی یا محاسبه شده اعتراض دارد مسئول مربوط در اجرای ماده (238) قانون مالیات های مستقیم و هیات های حل اختلاف مالیاتی حسب مقررات مربوط از جمله ماده (229) قانون با اخذ دفاتر یا اسناد یا مدارک مربوطه و با رعایت بندهای (1) و (1-2) ماده (44) آیین نامه اجرایی ماده (219) قانون و دستورالعمل مربوطه و عند اللزوم مقررات فصل هزینه های قابل قبول و استهلاکات قانون مالیات های مستقیم و سایر مقررات مرتبط با چگونگی پذیرش هزینه های ابرازی (از جمله مواد 147 و 148 و مواد 138 و 143 مکرر و ...) نسبت به موارد اعتراضی مودی رسیدگی و پس از احراز واقعیت امر، حسب مورد نسبت به پذیرش بهای تمام شده کالا و خدمات فروش رفته ابرازی در اظهارنامه تسلیمی مطابق مقررات یا افزایش بهای تمام شده کالا و خدمات فروش رفته در برگ گزارش رسیدگی سیستمی در حدود اسناد و مدارک ارائه و رسیدگی شده موثر در محاسبات و حداکثر تا مبلغ بهای تمام شده ابرازی مودی در اظهارنامه تسلیمی مطابق مقررات مرتبط با درآمد فروش کالا و خدمات مربوطه اقدام می نماید.
تذکر4: در اجرای این بند، در مواردی که در نتیجه رسیدگی های سیستمی در آمد/ فروش محاسبه شده در گزارش رسیدگی سیستمی از درآمد/ فروش ابرازی مودی در اظهارنامه تسلیمی بیشتر باشد و عدم ابراز بهای تمام شده و هزینه های مرتبط با درآمد اضافه شده در اظهار نامه تسلیمی احراز شود مبلغ بهای تمام شده و هزینه مربوط به درآمد اضافه شده با رعایت مفاد بند (4) ماده (44) آیین نامه اجرایی ماده (219) قانون مالیات های مستقیم، متناسب با نسبت سود فعالیت مشاغل مشابه در سامانه های عملیاتی سازمان و با نسبتی که هر ساله توسط سازمان با توجه به اطلاعات موجود در پایگاه اطلاعاتی سازمان و اطلاعات سایر مراجع مربوط، حداکثر تا پانزدهم مرداد ماه هر سال برای سال قبل با تایید رئیس کل سازمان تعیین می شود از ماخذ درآمد اضافه شده مورد تایید در رسیدگی در اجرای ماده (238) و هیات های حل اختلاف ،مالیاتی در هزینه ها و بهای تمام شده و محاسبه درآمد مشمول مالیات قابل احتساب خواهد بود.
2- چنانچه مودی نسبت به سایر هزینه های مرتبط با درآمد فروش محاسبه شده در گزارش حسابرسی سیستمی اعم از ابرازی با محاسبه شده شامل هزینه های حقوق و دستمزد هزینه های عمومی، اداری و فروش، هزینه های مالی و سایر هزینه ها معترض می باشد مسئول / مسئولان مربوط در اجرای ماده (238) قانون مالیات های مستقیم و هیات های حل اختلاف مالیاتی حسب مقررات مربوط از جمله ماده (229) قانون با اخذ دفاتر و اسناد و مدارک مربوطه با رعایت مفاد بندهای (1) و (2-3) ماده (44) آیین نامه اجرایی ماده (219) قانون و دستور العمل مربوطه و عند اللزوم مقررات فصل هزینه های قابل قبول و استهلاکات قانون مالیات های مستقیم و سایر قوانین مرتبط با چگونگی پذیرش هزینه های ابرازی (از جمله ماده 138 مکرر، ماده 143 مکرر و ...) نسبت به موارد اعتراضی مودی رسیدگی و در صورت احراز واقعیت امر حسب مورد نسبت به پذیرش هزینه های ابرازی در اظهارنامه تسلیمی مطابق مقررات یا افزایش مبلغ هزینه های محاسبه شده در برگ گزارش رسیدگی سیستمی در حدود اسناد و مدارک ارائه و رسیدگی شده موثر در محاسبات و حداکثر تا مبلغ هزینه های ابرازی مودی در اظهارنامه تسلیمی مطابق مقررات مرتبط با درآمد فروش کالا و خدمات مربوطه اقدام می نماید.
تذکر5: در بررسی اعتراض مودی نسبت به بهای تمام شده کالا و خدمات فروش رفته و سایر هزینه های محاسبه شده در حسابرسی سیستمی اطلاعات واصله از جمله اطلاعات بارگذاری شده در سامانه های مالیاتی شامل سامانه مودیان سامانه مواد 169 و 169 مکرر، سامانه بارنامه ها یا سایر سامانه ها از قبیل سامانه جامع تجارت ایران و سامانه ثبت الکترونیکی معاملات نفتی (ثامن) مورد بررسی و بازنگری قرار گیرد.
تذکر6 : چنانچه بخشی از هزینه های ابرازی در اظهارنامه مالیاتی تسلیمی مطابق مقررات ناشی از محاسبه هزینه ها طبق استانداردهای پذیرفته شده حسابداری از جمله زبان ناشی از کاهش ارزش موجودی ها زبان تسعیر دارایی ها و بدهی های ارزی و موارد مشابه دیگر و یا از جمله هزینه های انجام شده در اجرای قسمت اخیر مواد (147)، (137) و (172) قانون مالیات های مستقیم، باشد لیکن در گزارش حسابرسی سیستمی مورد پذیرش واقع نشده باشد نیز حسب رویه اعلام شده در بندهای مذکور مورد رسیدگی مجدد واقع و در صورت احراز با رعایت مقررات مربوط در محاسبه منظور می شود.
1- چنانچه درآمد فروش محاسبه شده در گزارش رسیدگی سیستمی بیشتر از درآمد فروش ابرازی مودی در اظهارنامه مالیاتی تسلیمی مطابق با مقررات باشد و درآمد فروش مذکور مورد قبول مودی واقع یا در رسیدگی مجدد تایید شود لیکن مودی نسبت به عدم محاسبه بهای تمام شده کالا و خدمات فروش رفته و سایر هزینه های مرتبط با درآمد فروش مذکور معترض باشد مسئول مربوط در اجرای ماده (238) قانون مالیات های مستقیم و هیات های حل اختلاف مالیاتی حسب مقررات مربوط از جمله ماده (229) قانون با اخذ دفاتر و اسناد و مدارک مربوطه و با رعایت مفاد بند (4) ماده (44) آیین نامه اجرایی ماده (219) قانون مالیات های مستقیم و دستورالعمل مربوطه نسبت به موارد اعتراضی مودی رسیدگی و پس از احراز واقعیت امر حسب مورد نسبت به محاسبه یا عدم محاسبه بهای تمام شده کالا و خدمات فروش رفته یا سایر هزینه های مرتبط با درآمد/فروش کتمان شده اقدام می نمایند.
تذکر7 : در بررسی اعتراض مودی نسبت به درآمد/فروش کتمان شده محاسبه شده در حسابرسی سیستمی اطلاعات واصله از جمله اطلاعات بارگذاری شده در سامانه های مالیاتی شامل سامانه مودیان، سامانه مواد 169 و 169 مکرر، سامانه بارنامه ها، سامانه ستاره سامانه مجد و یا سایر سامانه ها از قبیل سامانه جامع تجارت ایران و سامانه ثبت الکترونیکی معاملات نفتی (ثامن) مورد بررسی و بازنگری قرار گیرد.
تذکر8 : در اجرای این بند چنانچه نتیجه رسیدگی مجدد حاکی از عدم محاسبه و پذیرش بهای تمام شده کالا و خدمات فروش رفته یا سایر هزینه های مرتبط با درآمد/ فروش کتمان شده در اظهارنامه مالیاتی تسلیمی از طرف مودی، باشد سهم بهای تمام شده و سایر هزینه های مرتبط با درآمد فروش کتمان شده که قبلا در گزارش حسابرسی سیستمی یا اظهارنامه مالیاتی تسلیمی محاسبه نشده است مطابق با مفاد بند (2-1) و (4) ماده 44 آیین نامه اجرایی ماده (219) قانون در صورتی که از طریق اسناد و مدارک ارائه شده توسط مودی یا اسناد و مدارک بدست آمده یا سایر روش های حسابرسی امکان تعیین بهای تمام شده کالا و خدمات فروش رفته با سایر هزینه های مرتبط با درآمد/ فروش کتمان شده مقدور نباشد حسب مورد از نسبت سود ناویژه با نسبت فعالیت (سود ویژه) ابرازی، مودی مشاغل مشابه یا نسبتی که توسط سازمان امور مالیاتی کشور ابلاغ می شود جهت محاسبه و تعیین بهای تمام شده کالا و خدمات فروش رفته یا سایر هزینه های مرتبط با درآمد/فروش کتمان شده استفاده می گردد.
تذکر 9: در اجرای این بند چنانچه پس از رسیدگی مجدد در اجرای ماده (238) قانون و پذیرش نتیجه رسیدگی مجدد توسط مودی یا در نتیجه رای قطعی هیات های حل اختلاف مالیاتی احراز گردد درآمد/فروش محاسبه شده در گزارش حسابرسی سیستمی مازاد بر مبلغ ابرازی مودی در اظهارنامه تسلیمی مطابق مقررات ناشی از کتمان درآمد/ فروش مستند به اسناد و مدارک مثبته در اظهارنامه مالیاتی بوده است یا در رسیدگی مجدد به هزینه های ابرازی مودی احراز گردد بخشی از هزینه های پذیرفته نشده در گزارش حسابرسی سیستمی ناشی از انعکاس و ثبت هزینه های غیر واقعی بوده است، در این موارد مالیات متعلق به درآمد مشمول مالیات ناشی از درآمد فروش کتمان شده یا هزینه های غیر واقعی حسب مورد مشمول جریمه غیر قابل بخشش موضوع ماده (192) قانون می شود.
1- در مواردی که درآمد/فروش و هزینه های مودی در گزارش حسابرسی سیستمی به ترتیب بیشتر یا کمتر از درآمد/فروش و هزینه های ابرازی مودی در اظهارنامه مالیاتی تسلیمی مطابق مقررات باشد و مودی به همه موارد مذکور معترض باشد مسئول مربوط در اجرای ماده (238) قانون و یا هیات های حل اختلاف مالیاتی مطابق مفاد بخش (الف)، (ب) و (ج) این دستور العمل اقدام می نماید.
2- به منظور رعایت شرایط اقتصادی و تکریم مودیان محترم مالیاتی و جلوگیری از برخی از اعتراضات ناشی از عدم تناسب نسبت های سود فعالیت با فعالیت، مودی در مواردی که در رسیدگی مجدد یا دادرسی مالیاتی برای محاسبه بهای تمام شده کالا و خدمات فروش رفته یا سایر هزینه ها از نسبت فعالیت تعیین شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور استفاده می شود میبایست حسب مقررات آیین نامه اجرایی موضوع ماده (219) قانون مالیاتهای مستقیم و واقعیت امر و ماهیت موضوع فعالیت مودی اقدام گردد.
سید محمدهادی سبحانیان
رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور
دانلود فایل pdf آیین نامه اجرایی ماده 219 مالیات های مستقیم
